โรคของเหงือกและฟันในสุนัข [ Periodontitis in Dogs ] โรคปริทนต์ (Periodontitis) เป็นการอักเสบของเนื้อเยื่อที่ทำหน้าที่ยึดเหนี่ยวฟัน, เนื้อเยื่อของเหงือก, เอ็นที่ยึดเหงือกและฟัน, โพรงรากฟัน, และ เนื้อเยื้อคล้ายกระดูกที่คลุมรากฟันเพื่อช่วยยึดเกาะรากฟัน เป็นโรคที่พบบ่อยที่สุดในสุนัข สาเหตุเกิดจากแบคทีเรียที่สร้างพลากค์ (Plaque) เคลือบฟัน โรคปริทนต์เป็นสาเหตุในการสูญเสียฟัน ในคนเรียกโรคนี้ว่าฆาตกรเงียบที่ทำลายโครงสร้างพื้นฐานของฟัน โรคปริทนต์ยังเป็นโรคที่อาจก่อให้เกิดโรคปอดบวมเนื่องจากการสำลักในคน โดยเชื้อแบคทีเรียจะเข้าทางกระแสเลือดเมื่อเราเคี้ยวอาหารหรือแปรงฟัน แต่ปริมาณเชื้อจะเข้าไปน้อยมากและยังไม่ทราบว่าไปก่อให้เกิดโรคอะไรในร่างกายบ้าง และโรคปริทนต์ยังสามารถทำให้เกิดอาการกรามหักได้ โรคปริทนต์พบได้ในสุนัขทุกวัยที่มีอายุตั้งแต่ 3 ปีขึ้นไปและพบมากถึง 80 – 90% ของสุนัข มีโรคหลาย ๆ โรคที่ทำให้มีอาการคล้ายโรคปริทนต์ เช่น เหงือกอักเสบ (Gingivitis) เป็นการอักเสบของเหงือก และเป็นสาเหตุเริ่มต้นของโรคปริทนต์ได้ แต่โรคเหงือกอักเสบการอักเสบจะไม่มากและลึกเท่าโรคปริทนต์ ฝีที่รากฟัน (Periapical abscess) เป็นฝีที่อยู่รอบ ๆ โคนรากฟัน ทำให้ฟันแตกและเจ็บปวด กรามหัก อาจเป็นสาเหตุเนื่องมาจากโรคปริทนต์ ฟันอักเสบ (Endodontic) อาการ ปากเหม็น มีเลือดออกที่เหงือก ฟันร่วง มีแผลในปาก ฟันโยก เหงือกร่น เบื่ออาหาร การวินิจฉัย ตรวจร่างกายและซักประวัติ โดยเฉพาะช่องปาก โดยเฉพาะตอนวางยาสลบ ฉายภาพรังสีช่องปาก เพื่อดูความสมบูรณ์ของฟันและรากฟัน ดูขอบเหงือกว่ามีการร่นหรือไม่และดูการอักเสบของรากฟันและโพรงรากฟันอาจต้องวางยาในรายที่ต้องการทำประวัติของฟันอย่างละเอียด โดยใช้โพรบ (Probe) ตรวจดูขอบเขตของเหงือก และ ตรวจว่ามีโพรงที่เหงือกหรือไม่ ตรวจค่าเคมีในเลือด (Biochemical profile) ตรวจนับเม็ดเลือด (CBC) ตรวจปัสสาวะ (Urinalysis) เพาะเชื้อแบคทีเรีย (Anaerobic culture) โดยเพาะหาเชื้อแบคทีเรียที่ไม่ใช้ออกซิเจน ในรายที่เป็นเรื้อรังเพื่อหายาปฏิชีวนะที่เหมาะสม การรักษา ถอนฟันที่โยกหรือฟันที่เสียส่วนที่ยึดเกาะรากฟันกับกระดูกไปแล้ว 75% อาจให้ยาปฏิชีวนะก่อนการถอนฟัน 1 ชั่วโมง โดยเฉพาะยาที่มีผลกับเชื้อแบคทีเรียประเภทแกรมลบที่พบมากในช่องปาก จากนั้นจึงทำการวางยาสัตว์ พ่นยาฆ่าเชื้อที่ช่องปากก่อนการถอนฟันโดยใช้ 0.12% Chlorhexidine เพื่อป้องกันเชื้อที่ฟุ้งมากับอากาศ ขูดหินปูนด้วยเครื่องขูดหินปูน ควรขูดให้ลึกลงไปใต้เหงือกเล็กน้อย โพรงกระดูกที่รากฟันอยู่อาจต้องมีการเย็บปิด ซึ่งต้องกำจัดเชื้อโรคให้หมดก่อนเย็บปิดเพราะเชื้ออาจจะดื้อยาได้ให้ยาอย่างน้อยสองสัปดาห์เพื่อฆ่าเชื้อ การดูแล โรคปริทนต์จะไม่เกิดถ้าดูแลสุขภาพฟันอย่างดี ด้วยการทำความสะอาดฟันโดยแปรงฟันให้สุนัขทุกวันเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการดูแลสุขภาพของฟัน อาหารที่ใช้ในการดูแลช่องปากบางชนิดช่วยได้ ยาสีฟันจะช่วยในการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย ในรายที่เป็นโรคปริทนต์รักษายากหรือเรื้อรังควรแปรงฟันทุกวัน ควรกลับไปให้สัตวแพทย์ตรวจสุขภาพฟันทุก 3 – 6 เดือน การป้องกัน วิธีเดียวที่ดีที่สุดคือการแปรงฟันด้วยยาสีฟันสำหรับสัตว์ ตรวจสุขภาพฟันทุก 3 – 6 เดือน ขูดหินปูนเป็นประจำเพื่อป้องกันฟันผุ ในอนาคตอาจมีวัคซีนป้องกันโรคนี้ |